A esist-lo l'italia? |
n° 13, dzèmber-gené 2010, pag. 2
ëd Bepe Sané (Dragonòt)
|
L'italia a l'é nassùa për cas. Cavour a vorìa riunì tut ël Nòrd
"A esist-lo l'italia ?" a l'é ël tìtol ëd lë scond nùmer ëd "Limes" dël 2009, surtì a mars.
"Limes" a l'é l'arvista italian-a ëd geopolitica, publicà dal Grup l'Espress.
Nen che j'artìcoj a sio gran che antëressant: pì che àutr a-i é tante arpetission ëd leu comun e
tante domande sensa arspòsta. A l'han colpime pì che àutr tre argoment: l'antrodussion, nen firmà
e che për lòn lì a l'é da attribuì al diretor, Lucio Caracciolo; j'artìcoj ëd lenghìstica e la
part final, antitolà "Lë Stat ëd Milan".
Ant l'introdussion a-i é un resumé dj'argoment pì antëressant. Prima a l'é sità lë stòrich anglèis
Christopher Duggart che mach l'ann passà a l'ha ancora butà l'italia tra virgolëtte: "a l'inissi
dël neuv mileni l'"italia" a continua a smijé n'ideja tròp pòch sicura e contestà për podèj esse
ël sentr emotiv ëd na nassion ...". Peui a s'arcòrda che l'italia a l'é nassùa për cas. L'obietiv
dij Savòia a l'era nen fé l'italia. Cavour a vorìa riunì tut ël Nòrd (tuta la Padania i dirìo
adess) sota ël Piemont për fondé "un neuv grass Belgi dla pianura padan-a". Ël Sud dij Borbon a
j'antëressava nen. A fasìa nen part ëd soa coltura. I arpòrto nen, përchè im n'ancalo nen, le
paròle che a dovrava ël Farini për dëscrive a Cavour lë stat dël Regn ëd Nàpoli.
A-i é peui n'artìcol an sla lenga italian-a che as capiss nen lòn che a veuja mostré. A ancamin-a
an disend che la condivision ëd na lenga nassional a l'é mach stàit-je ant la sconda metà dël
sécol che a fa XX: propi ver, ant ël 1861 mach ël 2% ëd la popolassion italian-a a parlava e a
scrivìa bin l'italian, e la pì part a l'era consentrà an Toscan-a. Peui l'artìcol a serca ëd
mostré che, ëdcò se l'italian a-i era nen, a l'era com se a-i fussa, a tira fòra Garibaldi, a la
fin as perd.
Ant l'artìcol "La Lombardìa a fa polìtica éstera", as fa noté che la Lombardìa, che a produv ël
20% dël PIL nassional e che a l'é a lë scond pòst an Euròpa, ant ël 2006 a l'ha stansià pì che 25
milion d'Euro për finansié dij proget an agiut a l'internassionalisassion dël sistema dle cite e
mesan-e imprèise lombarde. La Lombardìa a l'é vnù n'ator geopolìtich global, con na soa strategìa
antërnassional e le intèise antërnassionaj stipulà ant j'ùltim 3 agn a son stàite con:
Massachussets, Federassion Russa, India, Cile, Andalusìa, Minas Gerais, Israel e Canton Tesin.
L'Euròpa a privilegia un canal diret con le autonomìe teritoriaj e a arconòss giuridicament le
Region: a sarà n'ocasion ëdcò për nòsta Region Piemont.
|
|
|