A esist-lo l'italia?

n° 13, dzèmber-gené 2010, pag. 2
ëd Bepe Sané (Dragonòt)

L'italia a l'é nassùa për cas. Cavour a vorìa riunì tut ël Nòrd

"A esist-lo l'italia ?" a l'é ël tìtol ëd lë scond nùmer ëd "Limes" dël 2009, surtì a mars. "Limes" a l'é l'arvista italian-a ëd geopolitica, publicà dal Grup l'Espress.
Nen che j'artìcoj a sio gran che antëressant: pì che àutr a-i é tante arpetission ëd leu comun e tante domande sensa arspòsta. A l'han colpime pì che àutr tre argoment: l'antrodussion, nen firmà e che për lòn lì a l'é da attribuì al diretor, Lucio Caracciolo; j'artìcoj ëd lenghìstica e la part final, antitolà "Lë Stat ëd Milan".
Ant l'introdussion a-i é un resumé dj'argoment pì antëressant. Prima a l'é sità lë stòrich anglèis Christopher Duggart che mach l'ann passà a l'ha ancora butà l'italia tra virgolëtte: "a l'inissi dël neuv mileni l'"italia" a continua a smijé n'ideja tròp pòch sicura e contestà për podèj esse ël sentr emotiv ëd na nassion ...". Peui a s'arcòrda che l'italia a l'é nassùa për cas. L'obietiv dij Savòia a l'era nen fé l'italia. Cavour a vorìa riunì tut ël Nòrd (tuta la Padania i dirìo adess) sota ël Piemont për fondé "un neuv grass Belgi dla pianura padan-a". Ël Sud dij Borbon a j'antëressava nen. A fasìa nen part ëd soa coltura. I arpòrto nen, përchè im n'ancalo nen, le paròle che a dovrava ël Farini për dëscrive a Cavour lë stat dël Regn ëd Nàpoli.
A-i é peui n'artìcol an sla lenga italian-a che as capiss nen lòn che a veuja mostré. A ancamin-a an disend che la condivision ëd na lenga nassional a l'é mach stàit-je ant la sconda metà dël sécol che a fa XX: propi ver, ant ël 1861 mach ël 2% ëd la popolassion italian-a a parlava e a scrivìa bin l'italian, e la pì part a l'era consentrà an Toscan-a. Peui l'artìcol a serca ëd mostré che, ëdcò se l'italian a-i era nen, a l'era com se a-i fussa, a tira fòra Garibaldi, a la fin as perd.
Ant l'artìcol "La Lombardìa a fa polìtica éstera", as fa noté che la Lombardìa, che a produv ël 20% dël PIL nassional e che a l'é a lë scond pòst an Euròpa, ant ël 2006 a l'ha stansià pì che 25 milion d'Euro për finansié dij proget an agiut a l'internassionalisassion dël sistema dle cite e mesan-e imprèise lombarde. La Lombardìa a l'é vnù n'ator geopolìtich global, con na soa strategìa antërnassional e le intèise antërnassionaj stipulà ant j'ùltim 3 agn a son stàite con: Massachussets, Federassion Russa, India, Cile, Andalusìa, Minas Gerais, Israel e Canton Tesin. L'Euròpa a privilegia un canal diret con le autonomìe teritoriaj e a arconòss giuridicament le Region: a sarà n'ocasion ëdcò për nòsta Region Piemont.


A esist-lo l'italia?

Home Page Artìcoj an piemontèis