Padron-a e creada

Ch’as parla ‘d lenga o ‘d dialèt, a-i é na còsa che ‘ntoca nen dësmencé. Che lenghe e dialèt a vivo, a cambio: da na mira a sento ‘l moviment dël temp, da l’àuta a scoto ‘l moviment dle còse. Lenghe e dialèt a l’han soe diversità, magara cite, fin-a citin-e, ma bon-e a marché na diferensa e a fé varietà. Lassoma sté la lenga italian-a ch’a cambia – as pudrìa disse – da n’ora a n’àuta (paròle neuve, manere ‘d dì, dësmence e negligense, lengage speciaj, e tut ansema ‘n parlé sempe pì davsin a le còse ‘d mincadì). Pijoma mach ‘l piemontèis e dël piemontèis la lenga dla «koinè», vis a dì dël turinèis. Cambià ‘dcò chiel pa mal. Ma ambelessì an ven a taj arcordé coma as parlava a Turin a metà dl’Eutsent. As disìa turinèis ma a-i era ‘d diversità ‘dcò lì, doa a smijava franch tut istess. A-i é na bela testimoniansa d’un giornalista, Domenico Busi-Aime, ch’a conta come për dì «io ho» la creada ‘d na famija aristocratica o dla borzoasìa a disìa: «mi l’hai», antramentre la padron-a për dì la midema còsa a disìa «mi l’heu». Diferensa pa mal che a Massimo d’Azeglio – giuand con ironìa tra «hai» (ho) e «aj» (aglio) – a-j fasìa fortì d’esse pòch content «quand ch’i sento l’aj». ëd Giovanni Tesio - da TORINOsette ëd La Stampa dij 21 ëd novèmber dël 2014

Indietro