Parole di Piemonte 1861-2011

Adess ch'i soma bele a la fin dël 2011, tra le milanta publicassion ch'a son surtìe për selebré o për critiché, o analisé, cost'ani aniversari dl' unità d'Italia, an fa piasì segnalé na cita plachëtta realisà dal Consèj regional dël Piemont, un dij «Sacociabij» 'd Palass Lascaris (cudì da la Diression dla Comunicassion istitussional dl'Assemblea Regional, diretor Rita Marchiori), dedicà a le «Parole di Piemonte 1861-2011» (pp. 40, 2011, distribuì a gratis). Coma a scriv ël President Valerio Cattaneo, 'l volumet, «proseguendo l'iniziativa assunta nel 2010, torna ad occuparsi delle lingue storiche radicate nella nostra cultura»: «Parole di Piemonte» as ocupa dla lenga piemontèisa e dle tre lenghe minoritarie 'd nòst teritòri: 'l franch-provensal, l'ocitan e 'l walser. Na cita stòria 'd coste lenghe cite, ant j'ani dla formassion dlë Stat unitari e arlongh ai 150 ani ch'a son vnuje apress. Ai test a l'han colaborà la Ca dë Studi Piemontèis, l'Associassion dë Studi Francoprovenzali (Effepi, con Ornella Depaoli), la Chambra d'Òc (con Maurizio Dematteis e Ines Cavalcanti), Centro Studi Rimella (con Paola Borla). Për ël piemontèis a ven-o evidensià ij «150 anni di letteratura in lingua piemontese», a parte da le esperiense dl'epopea dla poesìa 'd Broferi e Rosa (ij doi nòm pì conossù); për passé a j'ani dla disilussion, dël dolor, dla rabia, dël lament «per l'esautorazione del Piemonte dal suo ruolo trainante»; a la stagion dël disimpegn, dij giornaj umoristich coma «'l Birichin», a l'arnassita dla literatura con Nino Costa e Pinin Pacòt e «Ij Brandé», fin-a ai poeta dij nòsti, ch'as segnalo për l'angage ant la difèisa e la valorisassion dla lenga piemontèisa. Për ël Franch-provensal a ven tratà 'l tema dle «Valli francoprovenzali e il nuovo confine di Stato», dòp la cession 'd Nissa e Savòja a la Fransa; seguì da «Valli occitane e Risorgimento» për capì dëdlà dla storiografìa ufissial «cosa ha voluto dire l'Unità d'Italia per gli abitanti delle valli»; për finì con la «Comunità Walser nell'Ottocento». La plachëtta a l'é soagnà da soasìe gravure gavà dal lìber fiamengh e rair goernà a la Biblioteca Nassional Universitaria 'd Turin: Antonio Maria Stagnon, «Recueil général des modes d'habillements des femmes des États de Sa Majesté le Roi de Sardaigne» [1780], ch'a son presentà da lë studi vajant ëd Franca Porticelli, «Una famiglia di incisori piemontesi». Ant l'ansema pòche pagine, ma s-ciasse e tant anteressante da vàire manere 'd vëdde, che a sarìa bel che tanti a lesèjsso. d'Albina Malerba - da TORINOsette ëd La Stampa dij 18 ëd novèmber dël 2011

Indietro