Angelo Brofferio

D'Angelo (an efet Michelangelo) Brofferio (1802-1866) l'oma già parlà, ma tornoma a parlene. E tornoma a parlene përchè a l'é surtìe pròpe an costi dì un bel lìber ëd Laurana Lajolo, «Angelo Brofferio e l'Unità incompiuta» publicà da le edission Viglongo con n'avis ëd Giovanna Viglongo, na prefassion ëd Silvano Montaldo e n'intervent ëd Vittorio Croce an sle canson piemontèise (pp. 288, euro 24). A-i andasìa 'l corage 'd Laurana Lajolo për conté d'un përsonage parèj. 'D sicur, un veuid ampinì. Peul desse ch'a l'abia fàit - coma ch'as dis ancheuj - 'l teritòre (Castelneuv Brusà, doa a l'é naje Brofferio a l'é pa distant da Vinch, dova l'è naje «Ulisse», pare 'd Laurana). Peul desse ch'a l'abia fàit ël gust dla Lajolo ch'a l'ha 'n pò sempe bosticà përsonage nen còmod. A-i resta ch'a l'é vnuj-ne na «biografia» anciarmanta, ch'a pìa tan da le memòrie che Brofferio a l'é scrivusse sensa gena d'anciòstr, ma che as fërma nen lì. A-j ven fòra un përsonage ch'a l'ha avù soe contradission, ma che pròpe për lòn a sta piantà ant ël nòst Risorgiment come na figura 'd prim pian, pien-a 'd vita e d'arciam për «l'Italian-a libertà». Brofferio a l'é stàit në scritor ëd teatro (tragedie d'ispirassion alfierian-a e comedie d'ògni part). A l'é stàit n'avocat ëd coi gròss (combin ch'a l'àbia soens butà 'n pò da part la profession). A l'é stàit në stòrich un pò anedòtich coma a capita quàich vòta ai giornalista. A l'é stàit giusta 'n giornalista dij prim, brav a dirige 'd giornaj e a scrive 'd quintalà 'd pagine, polemiche raspose da gavé la pel. A l'é stàit deputà al Parlament Subalpin (e peui Italian) squasi sensa interussion, dal 1848 a soa mòrt (25 ëd magg 1866). A l'é stàit n'orator ch'a tirava ij batiman coma le cerese. A l'é mai anternasasse cudiand travaj da acadèmich brusch. A l'é mai bassasse a pensé lò ch'a pensava për piasì 'd cheicun. A l'é gnanca mai mancaje la cossiensa 'd nen esse n'òm da pòch. E peui a l'ha lassane un-a dle vos pì s-cëtte e malissiose e fòrte e crùe dla literatura piemontèisa. Nen ultima rason për parlene - con giusta rason - ambelessì. ëd Giovanni Tesio - da TORINOsette ëd La Stampa dij 3 ëd giugn dël 2011

Indietro