Cesare Balbo

Ël nòm ëd Cesare Balbo a l'é scrit nen mach ant la stòria dël Piemont ma an cola d'Italia. Nà a Turin dël 1789 (da Prospero, che dla Sità a l'era stàit Sìndich), Cesare Balbo a l'é scritor e òm politìch ëd prim pian ant ël Piemont dl'Eutsent, e dël Risorgiment nassional (a l'é stàit ël prim pressident dël Consèj costitussional dël Regn Sabaud). A l'é arcordà ant la stòria dla letteratura italian-a coma autor ëd na «Vita 'd Dante», dla «Storia d'Italia» (1830), dle «Speranze d'Italia» dël 1844. Ma a son nen da dësmentié ij «Frammenti sul Piemonte». Ant j'ani pì davsin a noi a son stàit ripublicà ant n'edission dla Ca dë Studi Piemontèis dël 1986, soagnà da Pier Massimo Prosio, che ant la presentassion a scriv che costi «Frammenti» «rappresentano un momento esemplare dell'atteggiamento di tutta la classe politica subalpina nei confronti della propria terra… Il dichiarato esplicito irrinunciabile amore di Balbo per il Piemonte…è basato innanzitutto su un'accettazione franca e quasi orgogliosa del carattere proprio del Piemonte e della sua diversità…L'amore per la “patria cita” in Balbo, non solo non contrasta con quella per la più grande patria italiana, ma anzi con questo concorda senza screzi, e di esso forma parte integrante». A l'é cost amor për soa tèra ch'a cissa Balbo a scrive 'dcò an lenga piemontèisa: darmage che ij test an piemontèis fin-a adess conossù a sìo bin pòchi. Un sonèt «Al pais», ch'a 'ncamin-a con la quartin-a: «O Piemont, ò pais dont j'heu vivù/ ij pi bej ani 'd mia pì bela età,/ coma 't ëm smije bel, da peui che n'heu virà/ e vist d'àitri, sgairand mia gioventù », e ch'a sara con ël vers «...a l'han da vnì a toa scòla j'italian»; l'òde «La vos d'Italia »: «O Piemont, ò pais dij montagnar,/ pais d'òmini dur e tut d'un tòch,/ ma àut, ma frem, ma fòrt, coma ij tò ròch,/ ma militar!» : «un attacco - a scriv Renzo Gandolfo - alto e severo» e che «riecheggia sentimentalmente “Le speranze d'Italia”». Second Gianrenzo Clivio (vardé 'l «Profilo di storia della letteratura in piemontese», Turin, Ca dë Studi Piemontèis, 2002) a l'é probàbil che Balbo a l'abia scrivù d'àutre poesìe an piemontèis, «ma in tal caso- a fortìss - esse sono rimaste finora seppellite negli archivi di famiglia». E a sarìa bel se chijcòs a sautèissa fòra. A giutrìa a arcordé la figura d'un piemontèis galantòm ch'a merita sò pòst ant nòsta memòria stòrica. d'Albina Malerba - da TORINOsette ëd La Stampa dij 15 d'avril dël 2011

Indietro