Cusin-a piemontèisa

Tofeja, sòma d'aj, tartrà, panada, bonèt, panissa, batsoà, ratatoja 'd verdure e 'n bon brasà. Cudì da Michele Bonavero, Bruno Gambarotta, Domenico Muscì e Claudio Santacroce, «365 volte Piemonte» a l’é 'n lìber original che st' agn sì a resta dedicà a la tàula (da intende, tan për capisse, come «buté ij pé sota»...). Publicà dal Punto-Piemonte in Bancarella (pp. 574, s.i.p.) ant la colan-a «cadò», as trata 'd n'euvra scrita për la pi part an italian, ma l'argoment (e soens ëdcò le paròle) a son tante vòte an piemontèis (e pi bin ancora, an turinèis). Disoma - andasand a stim - tre quart d'italian e 'n quart ëd piemontèis. Lò ch'a basta për parlene ambelessì, come l'oma fait d'autre vòte quand l'oma avune l'ocasion. Antant, ij proverbi (na vinten-a 'd pagine, ch'a son peui gnanca pòche): »As peul nen avèj l'amel sensa avèj le mosche», «Ël bon cusiné a tasta set vòlte», «L'euv a l'ha sostansa e a serv da pitansa», «La pi bel'ora për mangé a l’é cola che un a l'ha fam», _«Ël ris a nass ant l'acqua e a deuv meuire 'nt ël vin», «Chi a l'ha la pansa pien-a as na rij dël digiun», «Formagg, pan bianch e vin pur a fan ël pois dur», «Mangé ran-e, ciocé e spuvé», «A l’é mej un cit disné che na gran sepoltura», «Pansa pien-a a fa nen intëlet fin». E via fòrt. Ma peuj a-i é dë spiegassion, a-i é dë stòria, a-i é d'utiss curios, a-i é 'd menù grassios, a-i é 'd pòst piasos. Pagine për parlé dle ancioe, për ël bagnèt, për ël bross. E peuj tomin e tajarin e povron e carpion e tapolòn e sancrau e sambajon e caponèt e agnolòt e risòt e supa grassa e supa barbëtta e lumasse e fricandò e finansiera e fasolà e tripa e cisrà. Con tante manere 'd dì. Patlé quaidun sul mostass a val «da fé colè la bagna». Opurament lasselo cheuse an sò bròd a val (combin ch'i sapia ch'a l’é nen pròpe na tradussion precisa): «lasse quaidun ant la bagna». Nen pròpe parèj, ma cheicòs ch'a j'ësmìa. A fela curta (coma as deuv quand che un a l'ha tranta righe a disposission), na patela 'd notissie e 'd curiosità. Tut bin cudì, bin stampà, bin figurà (bele bigieuje e bele mistà). E vist che soma ant le feste, un cadò bin andvinà. Na gòj da regalé për passé con gust piemontèis tuti ij 365 di dl'an. Prima e otogn. Invern e istà. ëd Giovanni Tesio - da TORINOsette dla Stampa dij 24 dë dzèmber dël 2010

Indietro