Turin a siel àut

Bele pagine cole che Pier Massimo Prosio a scriv ant un lìber pen-a publicà da la Ca dë Studi Piemonteis (via Revel 15, tel. 011-537486), «Torino a cielo alto» (pp. 204, euro 18). Un lìber an italian, ma pien d'osservassion e 'd figure ch'a stan tra le doe lenghe: cola dla nassion (da fesse e fàita) e cola 'd j'italian (da fé e da fé bin) ch'a continuavo a parlé «coma a l'avìa mostaje soa mare»: dai Calvo ai Calandra, dai Brofferio ai Bersezio. Bele le pagine, ma bela 'dcò l'ideja ch'a bogia tuta la costrussion. Prosio a l'ha pijà set agn ëd l'Eutsent e a l'ha giraje antorn butand an sena 'd figure - nen sempe e giustament ëd prim pian - ma bon-e a dila longa su 'd moment e d'assion ch'a l'han fàit ëd Turin na sità strasordinaria (gnun-e tëmme che Prosio a esagera përchè soa costuma critica a l’é cola 'd në studios ch'a sa dovré ‘l destissor come pòchi). Tutun Turin a fa soa bela figura e a mosta soa bela grassia pien-a 'd sust e pòche bale. J'agn a van dal 1804 al 1911 (la dàita dl'll a sta lì a rapresenté col che Prosio a ciama con rason «Commiato», na paròla ch'a l’é stàita tan dovrà an cola «scòla» d'ombre e 'd passage doa Gozzano a l'ha fala da padron e doa «Addio Giovinezza!» 'd Camasio-Oxilia a l'ha fala da conclusion). E peui dal 1821 (Rivolussion) al 1898 (Esposission dl'aniversari dël '48, ch'a sta lì 'n mes a spartì 'n doi la bela companìa). E donca 'ncora dal 1836 al 1863, doi agn ch'a son pitòst gropà a 'd rason ëd literatura: ‘l 36 për na comedia (e 'n përsonage coma Carlo Pasero di Corneliano), ‘l 63 për le «Miserie 'd monsù Travet». A l’é mach për dé n'ideja 'd lò che sto bel lìber a bogia e a sbogia. Ambelessì j'agn a son nen mach ëd marche o 'd termo ch'a spartisso le tàule e le giornà. Ma a son viv e a parlo e an diso 'd còse che soens j'ëstòrich (e 'dcò j'ëstòrich dla literatura) a lasso da part. A-i andasìa doi euj bin costumà come coj 'd Pier Massimo Prosio për vardé pi drinta e pi lontan. Për chi ch'a-j veul bin a Turin (e ai lìber), un cadò 'd Natal da nen perde. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner ëd La Stampa dl'11 dë dzèmber dël 2009

Indietro