Gergolada

A së s-ciama «Gergolada» un librèt bin curios ëd Riccardo-Renato Grazzi, pen-a publicà da le edission turinèise 'd Graphot (pp. 174, euro 18). Na mëssonà opurament na carbonà (e magara 'dcò na cartonà) 'd paròle e manere 'd dì ch'a l'ero bastansa comun-e ant la Turin ëd l'Eut e dël Neuvsent (Neuvsent pì àut, i dirìa, pitòst che bass, përchè da j'agn sessanta an sà a l'é perdus-ne 'd vos e 'd termo che prima a l'ero dovrà bondos). A dis bin la prefassion dl'autor che «la gergolada non era un monolite unitario, ma assumeva sfumature d'uso dalla malavita alle osterie al popolino». Nen mach, përchè 'd vòte a l'era gnanca pì tan costion 'd gergon o 'd «gergolada», ma pitòst na costion d'espression pì idiomàtica, giumaj intrà ant ël patrimòni general e dovrà nen mach a setor o për fesse capì da chi a fasìa part d'un grup o 'd na cita comunità. Da «Abus» a «Vrera» a l'é tut un gust lese paròla për paròla 'sto cit còfo d'invension e 'd fantasìa lenghistica. Vardom-ne ansema cheidun-e: «balindron» (coma di plandron), «baraba» (coma dì ligere, gent dla mala), «barboton» (për dì avocat), «bàudro» (për dì padron, e sì a-i sàuta fòra 'n poeta come Barba Tòni Bodrìe, ch'a l'era 'n magister a fé arvive le lenghe 'd sota e 'd gior), «becana» (për dì la bice), «bertavela» (për di la lenga), «bògo» (për dì n'arlòge, na mostra da ten-e 'n sacòcia), «bon-a» (për dì multa). Fin-a a «capon» (për dì n'afé bon), «ciapacioch» (për dì cìvich), «ciaparat» (për dì fagnan), «fangose» (për dì scarpe), «fogna» (për dì perquisission), «fum» (për dì tabach), «gagiolà» (për dì carëssa sël manton), «lòbia» (për dì capel), «lum» (për dì euj), «nufiapèt» (për dì 'd cheidun ch'as gava mai da le «olive», ch'a son peuj, con përdon, le bale o cojon). E 'ncora: «pila» (për dì tanti dné), «piomba» (për dì cioca), «quadranta» (për di coerta), «scòss» (për dì carn), «sgalf» (për dì brut), «slonghé» (për dì fé fòra, massé), «tafussa» (për dì përzon), «tibislòch» (për dì tribunal o teatro), «tortosa» (për dì croata) e via fòrt. Gnun-e pretèise sientìfiche e fin-a 'n frisin ëd confusion (tutun la còsa a dëstorba nen). Tut ansema, na gòj ùnica. Da arpatesse e dësmoresse pa mal. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner ëd La Stampa dël 2 d'otóber dël 2009

Indietro