Maria Tarditi, “Aspettando Catlin-a”

Na vòta tan as peul fesse. Stavòta am pias fé savèj ch'a-i é na veja maestra (o magistra coma dis cheidun) ch'a l’é butasse a scrive dë stòrie un-a daré dl'àutra e a publiché 'd lìber ch'a conto ste stòrie bele ch'a fa piasì conteje. La maestra a së s-ciama Maria Tarditi, a l’é 'd Munisì (Monesiglio), un ëd coj pais ch'a son nà a la literatura grassie a dë scritor come Augusto Monti (basta pié 'n man «I Sanssòssi», l'euvra ch'a conta na stòria da Napoleon a le fabriche 'd Turin, che Maria Tarditi a manca nen d'arcordé). Maria Tarditi a l'ha fàit për quarant'agn la maestra a Pievëtta, an Val Tane, e a l'ha già scrivù tant (ij sò lìber a son publicà da L'Araba Fenice 'd Cone, la ca editris ch'a ten-o 'n pé doi giovo pien d'ideje e 'd sust, Alessandro e Fabrizio Dutto). L'ùltim tìtol a l’é «Aspettando Catlina» (pp. 302, euro 15). Lìber scrit an italian, për la vrità. Ma se na parloma ambelessì a l’é perché ‘l langagi a l’é soens pitocà 'd vairòle piemontèise. L'ambient a l’é col, ij pèrsonagi 'dcò, combin che la scritura ('d meno la vos) a sia l'italian-a. A l’é che pi sota a furmiola la paròla an piemontèis e soens a ven fora bele dësgenà, 'nco ininsand dal tìtol con cola «Catlina» (da d'àutre part a-j diso Catlin-a) ch'a l’é peuj na manera 'd ciamé la mòrt sensa bustichela tròp, përchè as sa mai... Trovoma «basura» (masca), trovoma «mi génano», «chiel» e «chila lì», trovoma «fé» për «partorire», trovoma «ciucatéri» (për dì d'un ch'a-j da dël voi a l’éva), trovoma la canson dla visita dla leva: «Ij bei fieuj a fé o soldà/ e ij macaco i stan a ca/ stan a ca a vardé le fije,/ ma i san gnanca còsa die!/ Gnau gnau gnau/ l’han paura dël babau». Trovoma «trapòira», trovoma d'espression come «Già fàit la vira», trovoma «sagrinato», trovoma «barachìn», «suagnata» e «sciaratù», «disgenati» e «pocio», «grafioni» e «piorottare», trovoma d'avis come costi: «Varda tè bele gambe te l'heu mi!». Trovoma 'd filastròcole e 'd cansonòle. Trovoma tut un mond ch'a l'italian a-j rend bin s'a l’é bon a giutesse con i termo ch'a buto da sota come 'd gich a la prima. Maria Tarditi a conta, a conta d'un mond lontan, a conta con ël ghëddo dle nòne ch'a parlo nen mach ai novodin, ma 'dcò ai grand ch'a veulo sente o ch'a l'han ël bin dë scoté la stòria bela ch'a fa piasì contela, veuslo ch'i tla conta? Un lìber an italian forgià dal piemontèis ch'a lo ten viv. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner ëd La Stampa dël 12 ëd giugn dël 2009

Indietro