Cognòm piemontèis

Un travaj bin susnos col ëd Giuliano Gasca Queirazza, «Nomi di famiglia piemontesi», publicà da la Ca dë Studi Piemontèis (pp. 64, euro 12). Un travaj pien ëd curiosità, sislà coma mach a peul fé chi ch'a conòss la materia come soe sacòce. Pare Gasca, professor emérit dl'Università 'd Turin, doa a l'ha mostrà «Filologia romanza» a na bela filonghera dë student, a l'ha peuj cudì ij sò cors a la Ca dë Studi rasonand sël piemontèis e sle soe manifestassion stòriche. Un ëd costi cors a l'ha giusta cudilo sij nòm ëd famija piemontèis e ora lòn ch'a l’é murà belelì a l’é publicà belessì. Nòm ch'a ciapo da la figura fisica, da na part dël còrp, da le malatìe, dal mangé, da j'atrass, da le piante, da le còse, dai geugh, da la mùsica, da le bestie, da j'osej, dai pess, da le verdure, da la fruta, da la vis e da la vigna, dai gran, da le fior, dai mineraj, da l’eva, da le ca, dai mësté, e l'oma gnanca dije tuj. Bel fene d'esempe. «Barbotto» ch'a ven da «barbòt» (brontolone opurament borbottone), «Bedrone» ch'a ven da «bëdron» (gròssa «bëdra» o pancia), «Bugnone» ch'a ven da «bugnon» (o foruncolo), «Toppino» ch'a ven da «tupin» (pentolino, vaso di terra cotta), «Barale» ch'a ven da «baral» (o barile, vaso di legno a doghe), «Fascina» ch'a ven da «fassin-a» (fascina), «Ribatto» o «Rubatto» ch'a ven da «rubat» (cilindro agricolo che si faceva girare sull'aia sopra le spighe per separare il grano dalla paglia, ma anche per uguagliare i terreni seminati), «Bertello» ch'a ven da «bertel» (tramoggia), «Scaparon» ch'a ven da «scaparon» (scampolo), «Pelissa» o «Pelizza» ch'a ven da «plissa» (pelliccia), «Bo» ch'a ven da «beu» (bue), «Levra» ch'a ven da «levr» (lepre), «Occhetto» ch'a ven da «ochet» (papero), «Picco» o «Pich» ch'a ven da «pich» (picchio), «Givo» ch'a ven da «givo» (scarafaggio), e se 'l givo a l’é bel gròss a fa «Givone». E pudrìo 'ncora continué. Oltre che 'n còmod «Repertorio alfabetico» (sùbit a vardé s'a-i é vòst nòm), ‘l liber a pòrta 'dcò 'd cartin-e geografiche ch'a diso ij pòst doa serti nòm a son spantiasse: da «Aiassa» (gazza) a «Pichetto» (da «pichet», pecioto o raparino) tanto Piemont e na frisa 'd Liguria. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner ëd La Stampa dël 20 ëd fërvé dël 2009

Indietro