Pròsa an franch-provensal (patuà valdostan)
A l'avìo già faìt un bel travaj con la poesìa an patuà valdostan (ch'a veul peuj dì franch-provensal) Marco Gal e Giuseppe Coppelli. Adess a l'han continuà con la pròsa e da Musumeci a l'é giusta surtìe neuva novanta la sèrnia «La prosa narrativa in patois valdostano» (pp. 270, euro 25). Na parloma përchè ch'a l'é bel dë notissia ëd lòn ch'a-i capita ant le cort ëd j'auti, ma 'dcò përchè la Val d'Aosta a l'é sempe stàita considerà na region a vocassion piemontèisa, fùissa pa mach për la geografìa.
A l'é bin vera che la stòria a marca sempe soe diferense, ma noi i voroma dì na còsa sempia e gnente genanta: che - combin che le diferense a-i sio e ch'a sio nen cite - ij piemontèis e ij valdostan a son 'n pò pì da mira che con d'àuti cusin pì lontan. E antlora domije në sguard a 'sta pròsa dij valdostan, fàita da 'n valdostan doc (ëd Gressan) ch'a l'é Marco Gal e da un forlan, ch'a l'ha vivù ant la Vallée.
Àndoma da Jean-Baptiste Cerlogne (1826-1910) a Fiorenzo Corradin (1953), autor dël prim romans, passand për d'àute neuv stassion (an tut a son ondes vos), che corispondo aj nòm ëd Joseph-Marie Henry (1870-1947), Marius Thomasset (1876-1959), Anaïs Ronc Désaymonet (1890-1955), Reine Bibois (1894-1976), Eugenia Martinet (1896-1983), Jules Ange Negri (1904-1995), Rene Willien (1916-1979), Raymond Vautherin (1935), Luciana Blanc-Perotto (1949). Bele pròse sla val, sle costume, stòrie, fantasìe, variassion, interpretassion, conte. Tut a sò pòst, notissie 'd j'autor, pagine an patùa e tradussion sùbit apress, introdussion (fosonanta), indicassion lenghistica an sël franch-provensal. Un lìber ch'andarìa imità. Escludo nen che l'ideja a sia vnùa da 'n vej proget ch'i l'avìo intension ëd reaiisé Albina Malerba e chi ch'a scriv për ël piemontèis. Ma tut a fa. Le ideje a viagio e 'l lìber dla pròsa valdostan-a a fa vnì l'anvìa. Cola bon-a. Dle còse fàite da bin, faite da bon.

ëd Giovanni Tesio - dal Vënner ëd La Stampa dël 5 dë stèmber dël 2008


Indietro