Giugavo parèj
La gòj mai finìa 'd memorié come j'ero, d'andé a sgaté ant ij cantin e ant ij canton dla memoria për fé s-ciòde në s-cianchèt d'arcòrd, ch'a l'han sò sens, o për vardé na frisa pì 'n là 'd nòst nas.
E mej 'ncora se an giuta cheicòs ch'a sia la testimoniansa viva d'un temp finì ma 'ncora nen mòrt fin ch'a-i sia cheidun ch'a lo fa vive (tròpe ciòche ch'a son-o la passà prima che un a l'abia tirà ij caussèt).
Tut sossì a l'é bin soagnà ant una mostra ch'as ten al Castel ëd Massel. Na mostra ch'a s'ëntitola «Giugavo parèj» com dì «Passatemp e dësmore piemontèise». A l'ha pensala e a l'ha combinala Gianni Chiattone, ch'a l'avija già pensane e combinane n'àutra sle dësmore pòvre.
La mostra as ten giusta a Massel (n'ocasion për visité 'dcò 'n castel ch'a stèila, coma l'avrìa dit Barba Tòne Bodrìe) tuti ij saba e tute le duminiche d'otóber da des ore dla matin a ses ore dla sèira (për intré sinch euro për ij grand e doi e mes për le masnà fin-a a quatordes agn, ma për grup e scolé compagnà dai magister as peul ëdcò combiné d'àutri orare: për sò a basta telefoné al nùmer 0121/34.05.91).
Stavòta a-i é 'd dësmore pòvre e riche, cole 'd mincadì e cole da colession e da giojera. A-i é la flecia, la sòtola, lë slitin, le bije, 'l carétin ëd bòsch, la cantaran-a (che gran badò fela canté la sman-a san­ta...), tute gropà a 'd gieugh ch'as gieugo pì nen (chi as arcòrda la sman-a, 'l beucc, la cirimela, veja come 'l mond, 'l papalòto ch'a ciapava tute le bije dël filòt, lë s-cioplèt o s-ciopèt ch'a sparava come un fusìl da doi sòt, còma contava Primo Levi parland dle soe campagnëtte).
Ma a-i é 'dcò 'd dësmore pì sofisticà, ch'a marco la diferensa tra podèj e nen podèj (tut a l'ha soa bela diversità). Machinin-e 'd tòla, cavalin, monopàtin, buate elegante, bele ròbe da mas-ciòt e da fumele.
A Massel a-i é da arpatesse e fesse vempe 'l cheur masnà che ognidun 'd noi a ten stërmà, magara vërgognandse fin-a 'n pòch. Perché miraco costa a l'é na mostra ch'a dësvija le veuje 'd tuj. Na mostra për famije che a-j piasa vardé cheicòs tuj ansema.
Per ij cit as trata dë stupisse che un a podèissa divertisse dabon con tan pòch. Për ij grand ëd fesse mnì 'n frin frin 'd nostalgia, 'n sentiment che - con giusta misura - 'ntoca nen fesse manché e vergognesse 'd cudì.

ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dla Stampa dël 19 d'otóber dël 2007


Indietro