Fafioché, falurco, badòla, gasepio, gadan. Le bele paròle d'un ch'a ven da Moncalé

N'òm ch'a parla bele daspërchiel e ch'as dis: «adess còs faso?» O magara: «Esageroma nen». Gnanca mal për ël bel ghëddo piemontèis. Gnanca mal se as pensa che col òm lì a l'é 'l sìndich ëd Turin, Sergio Chiamparino, un ch'a ven da Moncalé e ch'a l'ha 'ncora respirà l'aria dël mercà dle vache, ij bocin, ij vaché, pan e salam e anda. Gnanca mal che 'l sìndich ëd Turin a l'abia 'l piemontèis ant le miole (cheicun a dirìa 'l DNA) e ch'a sàuta a na serta mira a parlé parej: «dissi che si facesse furbo», «vado fuori dai fogli», mi sono «impluccato». Espression ch'a l'han lì sota 'l piemontèis dij grand e dij pare, coma cole ëd Tino Faussone ant ël lìber ëd Primo Levi, «La chiave a stella». Un ch'a parla portand ël piemontèis ant l'italian sensa fé bërluse gnente, na lenga original, vital, bela 'd na blèssa na frisa rustica e grotolùa. Tut so lo scovroma an lesand la bela conversassion ëd Maurizio Crosetti e Chiamparino publicà da Cairoeditore (pp. 220, euro 14) con ël tìtol «Semplicemente sindaco». A l'é ambelessì chi l'oma amprendù come 'l nòst sìndich a sia un bon conossitor ëd paròle piemontèise (d'àutra part un ch'a savìa nen pòch ëd piemontèis a l'é stàit n'aversare e 'n nemis ëd Chiamparino come ël «sanpaulin» Diego Novelli). L'oma scovrilo përchè partand da Vattimo, che a l'é definì con bela ironia 'n «fafìoché», Chiamparino a finiss për buté 'nsema 'n bel filòt ëd paròle ch'a definisso un tipo 'n pò falurco e nen pròpe dij pì racomandabij. Da «badòla» a «gadan», da «gasepio» a «babacio», sensa lassé core 'l pì clàssich «balengo». Lòn ch'a conta a son lë sfumadure che Chiamparino a fa core tra 'n termo e l'àutr. Gadan ch'a val un balengo 'n pò balarin, 'n tipo da bar ëd pais o da sala da bal, ël badòla ch'a val pròpe come nen tan furb, ël balengo che nopà a fa 'l fòl për nen paghé la sal. Tante bele paròle ch'a fan vive 'n temp e 'n parlé. Che nòst sìndich as n'arcòrda a fa gòj. A veul dì ch'a l'ha na bon-a memòria. A l'é-lo tanto gramet dì che 'd vote a pudrija fin-a mni-je a taj? ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dla Stampa dël 29 dë stèmber dël 2006

Indietro