Canson, savèj, ambient, lenghe e mëste për n'ideja 'd tradission bon-a a arnovesse

Carlìn Petrini a l'ha publicà da Einaudi un lìber ch'a giuta a pensé. A l'è un lìber scrit an italian (a s'intitola "Buono, pulito, giusto", pp. 266, euro 15,50), ma pudoma pijelo come n'anvit a riflete su 'd question ch'a në stan nen pòch a cheur. Carlìn a parla dla necessità 'd passé da na vision parsial dla figura dël "gastronomo" për rivé a definine na natura a l'ansëgna dla "multidisciplinarietà". Bin bin rasonà. Ma lò ch'a conta pì che tut a l'é lòn che '1 lìber a dis an difèisa 'd na tradission bon-a a arnovesse. A parte dal mangé, Petrini a riva a parlé 'd tut lòn ch'a l'é local, ma d'un "local-antërnassional" a la manera 'd Tavo Burat cand ch'an parla da le pagine 'd sò lìber "Lassomse nen tajé la tenga" (basta pensé a l'artìcol "L'arvira dël pom"). E donca nen mach le colture dla tera paisan-a 'd tute part, da Bra a Cuzco, da Polens al Ciapas, ma 'd tut lòn che costa coltura a compagna: canson, savèj, ambient, paròle, esperiense, mësté. E a l'è giusta a sto propòsit che vorrìo dì cheicòs bin divers da na recension. A na serta mira Carlìn a parla dël "tzotzil" messican come 'd na "lingua indigena", ma ant un'aula a parla dël piemontèis come "dialetto piemontese". A l'è na cita, citissima còsa, ma a serv a rasoné 'dcò chila. Përché doi tratament divers për n'unica question? Ciamomje tute "lenghe", "lenghe locaj" (s'as veul lenghe "indigene"). Ma tute lenghe, lenghe da difende, lenghe da salvé. A l'é nen mach na rason nominal. Basta pen-seje bin. S'a son lenghe '1 quetchua e '1 tzotzil (ch'a l'han soe varietà) a l'è na lenga 'dcò '1 piemontèis con tute sue varietà. S'as trata 'd salvé '1 capon 'd Moross o '1 cunij ischitan, as trata 'd salvé 'dcò le varietà 'd tuti i nòsti "quetchua" o "tzotzil" nassionaj. A l'é 'n rasonament curt e ciair, a m'ësmija. Còsa an n'a fa s'a dijo ch'a son arsivòli 'd poeta, seugn da gadan. Ant un mond tecnòcratich e brut, a mi a më smija mach - tut àut che n'"utopia" - na còsa pien-a 'd bonsens ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dla Stampa dël 2 dë dzèmber dël 2005

Indietro