Da la pian-a 'd Vilafalet a la Val Varàita le pròse d'un mond ëd vita e 'd poesìa.

Se ant ël Neuvsent i l'oma vist, con Ij Brandé e Pinin Pacòt, na neuva fiama ausesse për la lenga e la literatura piemontèisa, pì che tut i soma abituà a vardé e a lese costa arnassensa ant la poesìa. E sòn a val nen mach për ël piemontèis, ma un pò për tute le lenghe cite. Ma për nòst boneur, an Piemont dacant a la poesìa a l'é ausasse 'dcò la pròsa d'art. Ant j'ani Stanta a pija vos da la "Provinsa Granda", da na tèra "'d pere, gramon e lionsa" as aussa la vos ëd Tavio Còsio, nà a Vilafalet ëd Busca dël 1923 e mancà lì ant ël luj del 1989. Bele ch'a l'abia scrivù 'dcò ant ël patois dla Val Varaita, dova "ij cas dla vita" a l'han portalo "dalògn coma d'osej meirador", përchè ch'a vivìa al Mel anté ch'a l'era spessiari (pròpi a un tir ëd pera da Frasso, dova a vivìa 'l confrère Tòni Bodrìe), e che ant soa bibliografìa as leso 'dcò 'd travaj an poesìa, ëd pròse an italian e dë studi stòrich, soa euvra an pròsa piemontèisa, surtìa an doi lìber dla Cà dë Studi Piemontèis ("Pere gramon e lionsa" dël 1975, darmage ch'as treuva pì nen; e "Sota 'l clinché" dël 1980), a rapresenta un dij moment pì anteressant, bele se ancor da studié e mzuré con ël méter dla critica, e pì aut dla produssion an pròsa dij nòsti temp. Ël mond paisan ëd soa infansia, popolà 'd figure straordinarie, ëd coalere 'd travaj 'd minca sòrt, anvërtojà da na natura misteriosa e servaja, ma amisa, a son contà ant na pròsa narativa fiamenga e degordìa, scrita ant soa parlada "'d Vilafalet e dj'anviron", che Còsio a conoss d'an drin, sensa damanca 'd vocabolari, sensa gnun-e anfiltrassion italian-e. Na scritura originala e genita, s-cëtta e mossanta, antramà 'd forma idiomatiche, ch'as verso ant na pagina colorà 'd mila nuanse, con na legadura sapienta ch'a l'ha soens la cadensa 'd fotograma da cinéma, ch'a frapo e anciarmo për la modernità ch'a traluso. Në scritor ëd rassa nostran-a, ch'a val la pen-a 'd conosse mej. I sai franch nen se d'àutre region a peulo vanté n'euvra sclinta, artìstica e ant ël midem temp "filològica", parèj 'd cola 'd Tavio Còsio. d'Albina Malerba - dal Vënner dla Stampa dël 16 d'Avril dël 2004

Indietro