Miseria e grinor, candor e sentiment për doi lìber ëd pròse ch'a son poesìa.

Nino Autelli (1903-1945) a fa part dij giovo ch'a l'ero gropasse a Pinin Pacòt e a la prima leva dij Brandé. N'ann pì giovo d'Alfredino, ses pì vej ëd Luis Olivero. Sò cas a l'é col ëd në scritor ch'a l'é sensa gnun dubi poeta, ma scrivend ëd pròse e nen ëd poesìe. Tant a l'é vera sossì che Pinin Pacòt, ch'a l'ha 'ndirissane l'arserca lessical vers la koiné, a l'ha parlà 'd chiel come d'un "poeta ch'a scriv nen ëd vers" ma ch'a eufr ant le soe stòrie "na s-cëtta ven-a popolar, che come 'l pan dël paisan, 'l pan 'd coa, a l'ha 'l càud savor dla tèra". Le euvre che Autelli a l'ha publicà 'n vita a son doe: "Pan d' coa" (1931) e "Masnà" (1937). La prima a l'é na sernìa 'd vint conte squasi tute curte, che as arfan a la tradission popolar ricuperà 'nt le campagne dël Lissandrin e dël Monfrà, la fantasia 'd n'épica favolistica e paisan-a carià 'd bonimor, malissia, semplicità, povertà e religion dla tèra. La sconda a l'é na sernia 'd moment gropà a j'arcord dla cassin-a, rituaj, përsonagi 'd na memòria lontan-a, che 'nt j'agn sinquanta e sessanta a sarìo sparì dël tut (an costa diression col ch'a l'ha cujì pì che tùit ël testimòne a l'é stàit Tavio Còsio con i sò doj lìber, "Pere gramon e lionsa" e "Sota 'l clinché", ch'a son stàit publicà da la Ca dë Studi Piemontèis motobin pì tard, dlë '75 e dl'80). "Pan d' coa" a l'ha 'n respir pì coral (daré dle paròle as ved bin tut un mond ch'as bogia tra miseria e grinor), "Masnà" a l'é pì lìrich e sogetiv. Ël prim a l'é pì alégher, ël second pì pensos, 'ntajà ant la materia ch'a son-a pì còtia 'd j'arcòrd. Gilardin a l'ha dit che la materia dël prim a l'é 'l mit e che lë stil as conforma a la còsa da la prima pàgina a l'ùltima, damentré 'l second a passa tut ant lë siass d'un parlé an prima përson-a con candor e sentiment. Ma a mi a me smija che l'energìa dël prim a la disa sl'elegìa dël second. Pì svicio e dësgagià. Comsissìa, tuti doi a son pròsa àuta e satìa. La pròsa d'un cit clàssich ch'a l'é sempe bel torné a lese. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dla Stampa dël 9 d'Avril dël 2004

Indietro