Edoardo Calvo e la stagion giacobin-a për un mond ëd bestie ch'a fan poesìa.

Milaeutsent e quat, doimila e quat. A fan dosent agn da la mòrt d'Edoardo Calvo, un dij clàssich ëd nòsta literatura, un dij passage obligà dla nòsta poesìa. Mèdich, giacobin dë spìrit democràtich, favolista sensa frange, Calvo a l'é la radis ëd nòsta poesìa polìtica-moral: cola ch'as peul ciamesse 'ncora - combin ch'a sia na paròla 'n pòch camolà - "sivil". Lò ch'a farìa pensé a cheicòs ëd tròp a l'é an vrità lò ch'a fa la longa vita 'd Calvo. Gnanca tante le euvre ch'a l'ha scrivù (a son stàite publicà da Gianrenzo P. Clivio ant un volum dla Ca dë Studi Piemontèis), ma sò caplavor a son le "Fàule moraj", doa che Calvo a l'ha spantià sò bel sens dla poesìa mës-cià a sò fòrt sens moral. Un sentiment ch'a l'ha falo parlé, na rabia giusta (e 'd giustissia), ch'a l'ha possalo a scrive contra ij fransèis da le bele paròle drite e dai fàit tuti al contrare. Prima le ampromësse e peui le bòte. Prima j'erbo dla libertà (Calvo ch'a scriv "L'aurora dla libertà piemontèisa", o 'l terìbil "Sairà dij piemontèis") e peui gnentemeno che 'l Piemont trasformà 'n colònia fransèisa, un bocon da prèive dla Fransa imperialista. Na bela delusion për chi a l'avija sognà la fior dl'"egalité". Tanti sbaruv e monta e cala (a riva Suruvov e via scapé, a torna Napoleon e via torné) për esse pijà 'n gir coma 'd sacagnin. Calvo ch'a ciapa la piuma e ch'a vemp sò feuj d'intendent e 'd poj, 'd sansùe e 'd bòrgno, 'd pito e 'd grùe, 'd tavan e 'd barbaboch, 'd babòje e 'd pataloch, ëd pondrà e 'd milan, 'd Platon e 'd mincion, e ch'a scriv soa comedia dla folìa e dl'ipocrisìa dj'òm sensa perde la drita dl'onestà ch'a deuv esse sostnùa e mantnùa. Calvo a l'é stàit ël magìster ëd Brofferio e a l'ha mostraje nen pòch al Rosa rivand fin-a a Nino Costa. Ma pì che tut a l'ha cudì 'l gust e 'l giust dla fòrsa moral. Na rason pì che savurìa për arcordelo. Na rason pì che bondosa për leslo. Torné a Calvo - dosent agn apress - a l'é rason ëd poesìa. Për ël temp pì nòst, na lession sensa temp. Ël second sentenari 'd soa mòrt a dventa na possion ëd vita. ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dLa Stampa dël 26 ëd Mars dël 2004

Indietro