Ël president dël Consèj Regional Cota, a l'ha parlà ëd costituì n'Assessor a
l'Identità piemontèisa e un giornal a l'ha sùbit sotlignà la maiuscola -
ch'a l'é pròpi mach na costuma gràfica - coma s'a fussa n'at d'adorassion
(mi scrivo la maiuscola 'dcò quand che parlo dl'Assessorà a la Coltura). A
l'é na propòsta ch'andarìa rasonà e 'nvece mach na gran cagnara contra.
Parlene? Nò, sparomje, mobilitomse, foma la guèra. Mi veuj esse ciàir: son
mai stàit leghista [mi anvece sì, n.d.d.] e lò ch'a l'ha sempre fame mal a
l'é pitòst che la "snistra" a l'abia mai capì l'importansa 'd serti
argoment. Liquidassion e pregiudisse.
Ma cost a son discors ch'a l'é mej ten-e distint: un cont la custion dla
coltura, n'àutr la custion polìtica. Për lò ch'am riguarda mi difendo lò
ch'a meuir con lë spirit profondament democràtic dla varietà e dël
pluralism: sensa acaniment ma con bon-e rason. Son francament unitare [mi
anvece nò, n.d.d.], goardo al mond, parlo italian (e chërdo gnanca mal), ma
pròpe për sò l'hai nen por d'esse piemontèis e 'd parlé e scrive piemontèis.
A cost propòsit soma torna da pé. Lë stòrich Angelo d'Orsi a dis che na
lenga a esist s'a l'é parlà e s'a l'ha na literatura. Giusta coma la
piemontèisa. Gnun-e nostalgìe dël piemontèis pur (mai esistù), ma parlé lo
parloma 'ncora 'n tanti e na literatura piemontèisa a esist da sécoj (dal
Sètsent dritura an manera fosonanta). Alora? Soma sempe lì. Oflé fà tò
mesté. Tute le vòte ch'as parla 'd piemontèis cola ch'as auto-definiss
"intellighenzia" a së spela 'l servel për dine ch'i soma frust e fin-a 'n
bel pò fassista (tant le paròle italian-e a ven-o giù bondose).
A l'Orsi a-j ven la pel d'òca mach a sente parlé 'd serte andan-e, e
guajamai a vorèj fé cheicòs ch'a marca protession e salvaguardia, a l'é coma
guardeje ij manighin ai mòrt, coma ciapé j'oloch. Provoma alora a fé
j'inteletuaj dabon. mi a l'han mostrane che chi a l'ha 'l servel a dovrìa
rasoné, nen tiré 'd fusilià ant ël mugg. An nòm ëd còsa peui? A nòm ëd chi?
A sarìa bel savèjlo.
ëd Giovanni Tesio - dal Vënner dLa Stampa dël 14 ëd Novèmber 2003