S'av capita 'd passé an contrà Prinsi Amedeo al 41, vardand an su sla
faciada dla ca, i vëdreve na lapide ch'a arcòrda che ambelelì 'l 13 d'otober
dël 1773 a l'é nassuje Edoardo Ignazio Calvo, 'l poeta sivil dël Piemont.
Nòst pì grand poeta dël Sètsent.
Médich, mòrt a 31 ani curand ij malavi a l'ospidal San Gioann, a l'ha
lassane n'euvra dle pì bele dla nòsta leteratura. E nen mach piemontèisa,
përché nen mach për boneur ël valor leterari dël Calvo a l'é giomai
arconossù a livel nassional, e adess a së spòrs sla sena antërnassional,
mersì a na tradussion an inglèis ëd na pugnà 'd soe fàule, ch'a la fane lë
studios american Hermann W. Haller.
Dle dodes "Fàule Moraj", miraco l'euvra pì amportanta dël Calvo, a-i seurt
adess n'edission destinà a tuti ma pensà an particolar për le scòle medie e
superior. As trata dël prim volum ëd na colan-a dj'autor clàssich ëd la
faulistica piemontèisa publicà da l'Associassion Coltural Nòste Rèis (piassa
Savòja 2/d, 10122 Turin, nùmer ëd tel. 011/521.72.86) ant ël proget sostenù
da la Region Piemont "L'Arbut dël Piemont. Piemontèis lenga d'Euròpa". Na
bela inissiativa.
A l'é un giovo studios canavzan, Fransèsch Rubat Borel, ch'a soagna
l'edission, con test italian a front, n'introdussion ciàira (tut an doe
lenghe), sla vita e l'euvra dël Calvo, e për minca un-a dle fàule un coment
ch'a giuta a capì lë spìrit ëd la satira pontùa, soens antifransèisa (chiel
giacobin avisch, quand a chërdìa che j'ideje ch'a vnisìo da l'àutra part
dj'Alp a podèisso porté 'dcò an Piemont libertà e ugualiansa, ma che bin
prest a dovrà rendse con che liberté, fraternité, egalité ... ij fransèis an
caròssa e ij piemontèis a pé).
Na bibliografìa, motobin precisa, a sara 'l lìber, e a dà la ciav a chi ch'a
veul andé pì a fond su në scritor, che a l'ha sentù l'angage poétich coma
angage sivil, e che a conserva tuta soa modernità 'dco ancheuj. Sò a son coj
vers che i dovrìo non dësmentié:
"Ognidun ant sò vilagi
dev avèj la gelosìa
dë spieghesse 'nt sò linguagi"
d'Albina Malerba - dal Vënner dLa Stampa dël 7 ëd Mars 2003